سحاب در سه سالگی به مکتب‌خانه رفت و در مدت کوتاهی دروس مقدماتی را فراگرفت و سپس به فراگرفتن فقه و اصول و زبانهای عربی و فرانسه پرداخت. او خطی خوش داشت، با کمک رجال تفرش دبیرلشکر و سناء‌الدوله در صدسال پیش مدرسه‌ای دخترانه تأسیس کرد.
در سال ۱۲۹۰ با انتقال به تهران و ادامه تحصیل موفق به تدریس در مدرسه آلیانس شد. وی که شغل معلمی را برگزیده بود، به کار تدریس و پژوهش ادامه داد و به استخدام وزارت معارف درآمد. در ۱۲۹۹ به تقاضای جلال نهاوندی به ریاست معارف ثلاث (ملایر، نهاوند و تویسرکان) برگزیده شد و در این مأموریت خدمات ارزنده‌ای به فرهنگ آن منطقه کرد..
او پس از بازگشت از نهاوند در دانشسرای عالی و مدارس بزرگ تهران مشغول به کار شد. این دوره از زندگانی او بیشتر به مطالعه و تألیف آثار ارزشمندش گذشت. معاشرت با فرهیختگان آن زمان از جمله فخرداعی گیلانی، علی‌اکبر دهخدا، امیر رضوانی، پروفسور حسابی، محیط طباطبایی و دیگران موجب شکوفایی بیشتر او بود و ضمن آغاز فعالیت‌های مطبوعاتی با نگارش مقالات و اشعار برای نشریات داخل و خارج کشور، آثار ارزشمندی از خود برجای گذاشت.
وی که به زبانهای عربی، فرانسه، انگلیسی و آلمانی آشنائی داشت، در اواخر عمر به یادگیری زبان روسی نیز نزد بانو فاطمه سیاح پرداخت. ترجمه‌های مقالات و کتب از زبانهای مختلف به فارسی نشان از تسلط وی به زبانهای بیگانه دارد.
از وی بیش از ۷۲ عنوان کتاب که برخی از آنها در چند مجلد تألیف شده باقی مانده‌است. از جمله این آثار:
فرهنگ خاورشناسان
مفتاح‌الاعلام در شرح حال دانشمندان و شخصیت‌های علمی و ادبی در ۷ مجلد
زندگانی حضرت امام حسین (ع)
زندگانی حضرت امام رضا (ع)
زندگانی شاه‌عباس کبیر
تاریخ مدرسه عالی سپهسالار
تاریخ نقاشی در ایران
تاریخ حبشه
تاریخ زندگانی امامان شیعه (ع) در چند مجلد
شرح حال وزرای ایران، از اعتضادالسلطنه تا دکتر محمود حسابی
تذکره دانشکده در شرح حال بزرگان از قرن اول تا ۱۴ هجری در ۲ جلد
تاریخ عمومی قرن ۱۴ هجری
تاریخ زندگانی من در ۴ دفتر از انقلاب مشروطیت تا ۱۳۲۰ ش
گلچین سحاب (دیوان اشعار)
سفرنامه عتبات
تاریخ تربیت عمومی در جهان
تاریخ ایران، کتاب درسی برای کلاس ۵ و ۶ ابتدائی
زنان اسلام
ترجمه تاریخ قرآن
ترجمه فلسفه و اسرار حج
ترجمه احوال و آثار ابن‌سینا
ترجمه هنر اسلامی
ترجمه یک کتاب حساب از فرانسوی
ترجمه یک کتاب هندسه از فرانسوی
ترجمه جغرافیای کارپنتر در ۶ جلد از انگلیسی
ترجمه رساله حی‌بن‌یقظان
ترجمه احیاءالعلوم
مرگ و میراث:
وی در ۷۱ سالگی درگذشت و در قم به خاک سپرده شد. از جمله کارهای بزرگ وی تأسیس مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب در سال ۱۳۱۵ با همکاری فرزندش عباس سحاب بود که اکنون با مدیریت محمدرضا سحاب (نسل سوم خاندان سحاب) و کمک همسر و فرزندانش اداره می‌شود و فعالیت گسترده‌ای در زمینه تهیه نقشه‌ها و انتشارات تاریخ و جغرافیا برعهده دارد.
ارسال نظر